 |
|
Fragment książki Adama Słodowego "Lubię majsterkować"
Życie każdego człowieka jest zależne nie tylko od
otaczających nas urządzeń technicznych, ale przede wszystkim od
warunków naturalnych - tzn. czystego powietrza, czystej wody i pięknych
lasów. Często jednak słyszymy, że lasy umierają z powodu plagi
owadów-szkodników. Nieocenionymi sprzymierzeńcami człowieka w walce ze
szkodnikami lasów są właśnie ptaki. Lubimy ptaki nie tylko dlatego, że
ładnie śpiewają, ale doceniamy ich pożyteczne działanie polegające na
zjadaniu tysięcy owadów-szkodników lasu. Niektóre ptaki zjadają w ciągu
dnia tyle owadów, ile wynosi ciężar ptaka. Niestety nadchodzi zima i
pora głodu dla ptaków. Śnieg, lód i brak owadów sprawiają, że wiele
ptaków ginie. Każdy rozsądny człowiek powinien pomagać ptakom w
przetrwaniu zimy. Dla człowieka to drobiazg, zaledwie kruszynki ze
stołu, a dla ptaka to może konieczny ratunek przed głodową śmiercią.
Na balkonie, podwórzu lub w ogródku ustawimy w okresie zimy specjalne
karmniki dla ptaków. Prosty karmnik zrobimy z butelki o pojemności 1/2
litra:
Rys. 1. Karmnik z butelki
Przycinamy odcinek grubej deski 1 (rys. 1a) o
szerokości równej średnicy (grubości) butelki 2. Z paska blaszki - np.
taśmy metalowej od opakowania
skrzynek - przybijamy obejmę 3 wygiętą w kształcie półkola. Szyjka
butelki 2 opiera się na drugiej małej obejmie 4 (rys.
1 b). Należy tak przybić obydwie obejmy 3 i 4 do deski 7 aby obrzeże
szyjki butelki było zawieszone o około 7 milimetrów nad poziomą
deseczką 5 (rys.
1 c). Wsypane do butelki ziarna (np. nasionka konopi) osuwają się na
deskę 5 układając się w kształcie stożka. Ten stożek ziarenek
zatrzymuje wysypywanie się dalszej ilości ziarenek z szyjki butelki.
Dopiero po zjedzeniu przez ptaki leżących ziarenek następuje samoczynne
osuwanie się dalszej ilości karmy. Obserwując z daleka
karmnik zauważymy, czy trzeba uzupełnić już wyjedzone ziarnka.
Deseczka 5 powinna być mała, tak aby nie mogły na niej siadać np.
gołębie lub kawki. Taki karmnik przeznaczony jest dla małych
pożytecznych ptaków, jak np. sikorki. Na krawędzi deseczki 5 dookoła
osypującego się "stożka" ziarnek należy przybić okrągłe patyki lub
odcinki nieostruganych gałązek 5b (rys.
1c). Te gałązki ułatwiają ptakom przytrzymywanie się pazurkami.
Aby szyjka butelki 2a nie opuściła się zbyt nisko, można z odcinka
listewki wyciąć i przybić dodatkowy ogranicznik 5a.
Zrobiony karmnik przyczepimy np. na balkonie lub w zacisznym miejscu w
ogródku.
Przed oknem na balkonie możemy zrobić inny karmnik, którego budowę
przedstawiono na rys.
2.
Rys. 2. Wiszący karmnik dla sikorek
Na długiej płaskiej listewce 7 (rys. 2b) przybijamy
gwoździkami dwie zakrętki 2 i 3
od słoików. Najlepiej zastosować czarne zakrętki słoików lub butelek po
atramencie. Wybieramy zakrętki o średnicy około 25 mm. W dnie zakrętek
należy najpierw wywiercić otwory, a przez nie przełożyć gwoździki.
Poniżej przybitych zakrętek przybijamy kawałki kory 4 i 5. Pod
zakrętkami należy do klocków przybić odcinki gałązek (lub inne patyki o
średnicy 8 mm) - 6 i 7. Wnętrze zakrętek 2 i 3 wypełniamy szczelnie
smalcem, łojem lub innym nie solonym tłuszczem najlepiej zmieszanym z
nasionami konopi.
Karmnik zawieszamy pionowo przed oknem, co umożliwi dokonywanie
ciekawych obserwacji. Korzystać z niego będą bardzo pożyteczne ptaki,
jak sikorka, kowalik, a nawet dzięcioł. Inne ptaki nie potrafią
utrzymać się na takim pionowo wiszącym karmniku.
Rys. 3. Prosty karmnik ogrodowy
W ogrodzie lub na podwórzu można ustawić karmnik zbudowany według wzoru przedstawionego na rys. 3. Dwa kawałki cienkiej sklejki lub płyty pilśniowej 7 i 3 (rys. 3a) przybijamy gwoździkami do trójkątnej listewki 2. Grubsza deska 4 jest wsunięta pomiędzy ścianki i przybita gwoździami do dolnych krawędzi dachu 7 i 3. W środku deski 4 jest wywiercony otwór, który służy do zawieszenia karmnika na pionowym słupku 5 (rys. 3b). Cały karmnik daje się obracać dookoła słupka 5, co pozwoli nam na takie jego ustawienie, przy którym wiatr nie będzie wydmuchiwał wyłożonej na desce 4 karmy dla ptaków. Dodatkowo na obrzeżu deski 4 przybijamy okrągłe patyki lub gałązki 4a (rys. 3c).
Rys. 4. Domek-karmnik dla ptaków
Karmniki dla ptaków możemy również zbudować w kształcie
domku. Widok takiego domku z boku przedstawiono na rys.
4a. Rysunek 4b wyjaśnia budowę domku w widoku z przodu. Ścianki boczne
1 i 2 można zrobić ze sklejki, natomiast dwie części dachu 3 i 4
wycinamy z deski sosnowej. Podstawa-podłoga 5 powinna być zrobiona z
grubej deski (np. świerkowej lub sosnowej). Na krawędziach dna
przybijamy dodatkowo cienkie patyki, które zatrzymują karmę. Wymiary
klatki są zupełnie dowolne. Karmnika nie należy malować kolorową farbą,
lecz lepiej ozdobić kilkoma gałązkami świerku.
Na rys. 4c przedstawiono części składowe całego karmnika.
Oprócz zimowych karmników musimy koniecznie zbudować dla ptaków różnorodne domki lęgowe. Z odpadków desek, które otrzymamy w warsztacie stolarskim, zbudujemy domek półotwarty.
Rys. 5. Półotwarty domek lęgowy dla ptaków
Taki domek (rys. 5a) zastępuje ptakom dziuplę w
drzewie. Poszczególne części, wycięte z desek sosnowych, przedstawiono
w perspektywicznym widoku na rys.
5b. Boki 7 i 2 oraz przód 3 i tył 4 zbijamy razem w kształcie otwartego
pudełka,
a dopiero później dopasujemy od spodu dno 5. Dach 6 powinien być dość
duży, aby skutecznie osłaniał otwarte wnętrze od deszczu. Do deski
tylnej 4 przykręcimy wkrętami pionową listwę 7, która ułatwi
zawieszenie domku na drzewie. Górną i dolną część listwy 7 można
przywiązać do drzewa mocnym sznurkiem z tworzywa sztucznego lub
grubą nicią nylonową.
Bardzo użyteczne są domki zamknięte (rys. 6a) i budowanie tego rodzaju
domków jest specjalnie polecane przez Ligę Ochrony Przyrody.
Rys. 6. Zamknięty domek lęgowy dla ptaków
Wszystkie ścianki i dach domku zrobimy z grubych
suchych desek sosnowych. Poszczególne części zbijamy gwoździkami.
Przekrój domku w widoku z boku przedstawiono na rys.
6b. W czasie zbijania dachu 3 ze ściankami pionowymi, gwoździe 2 i 4
wbijamy tylko częściowo, tak aby można je było wyjąć. Będzie to
praktyczne wtedy, gdy raz w roku odejmiemy dach, aby oczyścić wnętrze
domku. Do ścianki tylnej 8 przybijemy od strony zewnętrznej listwę 7,
która służy do zawieszenia domku na drzewie. Wewnątrz domku są przybite
trójkątne listwy 6 okalające dno 7, oraz patyki 9 ułatwiające ptakom
wychodzenie. W ściance przedniej 5 należy wywiercić okrągły
otwór-wejście dla ptaków. Należy pamiętać, że dno 7 powinno być
wsunięte do wnętrzna ścianek pionowych, aby woda nie podciekała do
wnętrza na "podłogę", na której będą siedzieć małe pisklęta.
Dno 7 powinno być kwadratowe. Wymiary całego domku ustalamy według
wielkości ptaka, który ma w tym domku mieszkać.
Na rys. 316b oznaczono trzy podstawowe wymiary: wysokość W, szerokość
dna D oraz średnicę otworu O. Poniżej podaje się zalecone wymiary tych
wielkości.
1. Dla sikorki, pliszek i kowalika:
W=260 mm, D=130 mm, O=32mm.
2. Dla szpaków, krętogłowa i sikory bogatki:
W=340 mm, D=150 mm, O=47 mm.
3. Dla dudka, kraski, sowy i pustułki:
W=455 mm, D=198 mm, O=85mm.
Domku nie należy malować, a można jedynie zewnętrzne ścianki powlec
brązową bejcą do drewna.
Uwaga: domek należy przywiązać do drzewa zawsze w ten sposób,
aby otwór wlotowy skierowany był w stronę południowo-wschodnią.
|
|
||
|
|
